سایه تو

برای اطلاعات بیشتر در مورد خدمات توانبخشی و کاردرمانی به انواع بیماران ارجاعی به این مرکز به وبلاگ زیر مراجعه نمایید

http://ot.blogfa.com/

 کودکان فلج مغزی( cerebral palsy )

دسته ای از بیماران هستند که  با مراجعه به کلینیکهای کاردرمانی و پس از ارزیابی دقیق تشخیصی تحت درمان قرار می گیرند ،فلج مغزی ( cerebral palsy ) به اختلال در حرکت و پوسچر با ضایعه به مغز در حال رشد اطلاق ( BOX.1984) با توجه به اینکه حداکثر رشد مغز را 24 ماهگی تا 34 ماهگی دانسته اند . ضایعه فلج مغزی ( cerebral palsy ) پیشرونده نبوده وسبب اختلال در هماهنگی عمل عضله شده که نتیجه اش ناتوانی کودک در حفظ پوسچر ( Posture ) و انجام حرکات طبیعی است . بنابراین کودک در رشد حرکتی خود دچار تاخیر می شود .در کنار از هم گسیختگی عملکردهای حرکتی آنها مشکلاتی از جمله اختلالات درکی ، گفتاری ، حسی ، و... نیز دیده می شود .در کلینیک های کاردرمانی پس از تهیه تاریخچه بیماری و خانوادگی از کودک ارزیابی صورت می گیرد .

  ارزیابی تشخیصی

در ارزیابی تشخیصی کاردرمانگر قادر به طبقه بندی کودکان فلج  مغز( cerebral palsy ) ازفیزیولوژیک ( اسپاستیک ، آتتوئید ، آتاکسی ، ریجیدیتی ، هیپوتونی و Mixedهمچنین از نظر توپوگرافیک ( کوادرپلژی ، دایپلژی ، پاراپلژی ، تری پلژی ، مونوپلژی ) خواهد بود .

ارزیابی کاردرمانگر شامل موارد ذیل می باشد از جمله :

I – تست تونوسیته عضلات

  اینکه آیا عضلات هایپرتونسته  یا هایپرنونیسته یا تونیسته متغیر دارند ، نیز کوتاهی ( Tight ness) و کانترکچر مورد بررسی قرار گرفته و به وجود یا احتمال وجود دفورمیتی توجه میگردد .

II- تست رشد رفلکسها (Reflex Testing)

از آنجائیکه رشد رفلکسها ارتباط مستقیمی با رشد حرکتی دارد و مرتبط با رشد سطوح سیستم اعصاب نیز

 می باشد لذا به فهم تاخیر حرکتی کمک می نماید .

این رفلکسها در ارتباط با چهار سطح  مورد بررسی قرار می گیرد .

Spinal

Brain Stem

Mid Brain

Cortical

راه‌رفتن صحیح همیشه مورد توجه اکثر افراد جامعه بوده است چرا که رعایت اصول راه‌رفتن و پیاده‌روی نه تنها در پیشگیری و درمان کمردرد مؤثر است، بلکه معرف شخصیت و روحیات افراد نیز می‌باشد. افراد منظم و دقیق با گامهای استوار و به حالت کشیده راه می‌روند. افراد عجول گامهای بلند و سریع برمی‌دارند. افراد آرام و شاد با سرعت متوسط راه می‌روند و اکثراً دارای یک وضعیت صحیح در راه‌رفتن هستند، به شما توصیه می‌کنیم که با اصلاح راه‌رفتن خود، شادابی و نشاط را به خود برگردانید و اثرات مثبت روحی و روانی آن را در زندگی روزمره مشاهده کنید.

· هنگام راه‌رفتن باید پیش از هر چیز به وضعیت لگن توجه شود به طوریکه چرخش لگن رو به عقب باشد تا گودی کمر صاف شده و برجستگی باسن کم شود. در این حالت شکم سفت شده و گوشها در امتداد شانه قرار می‌گیرند.

· انتخاب کفش مناسب در پیاده‌روی نکته بسیار مهمی است. کفش باید کاملاً قالب پا باشد. نرم بوده و پشت آن بریده باشد. پاشنة کفش بهتر است 3 سانتی‌متر ارتفاع داشته باشد و برای خانمها در صورت تمایل حداکثر 5 سانتی‌متر باشد. هرگز از کفش پاشنه بلند استفاده نکنید. در سطوح ناهموار و سربالایی و سرپائینی پیاده‌روی نکنید.

· هنگام راه‌رفتن بهتر است جهت حفظ بهتر تعادل بدن، حرکات پاندولی دستها رعایت شود به طوریکه دست راست با پای چپ و دست چپ با پای راست حرکت کند.

· در موقع راه‌رفتن هنگامی که می‌خواهید تغییر مسیر دهید و به راست یا چپ بچرخید، ابتدا پاها را به طرف راست پا چپ حرکت داده و سپس تنه را به آن طرف بچرخانید. نظیر آنچه در حرکات سربازی انجام می‌دهند.

· هنگام عبور از درها، آنها را کاملاً باز کنید تا به راحتی از آن عبور کنید.

توجه به محیط کار و بهداشت حرفه‌ای بسیار مهم است، زیرا افراد قسمت زیادی از عمر خود را در محل کار می‌گذرانند. این مسئله برای افرادی که مشاغل حساس و با کار فکری بیشتری دارند، اهمیت بسزایی پیدا می‌کند. زیرا کمردرد و یا هر عامل دیگری که آنها را از ادامة کار با حداکثر توان محروم کند، علاوه بر خود فرد، به جامعه نیز ضرر زیادی وارد می‌کند.

با توجه به صنعتی‌شدن جوامع که جامعة ما نیز از آن مستثناء نیست، کارهای بدنی بیشتر به کارهای اداری تبدیل شده‌اند. در هر اداره‌ای، تجهیزات کار، محیط کار، پرسنل و نحوة انجام کارها، عواملی هستند که در سلامت جسمی و روانی افراد و بهداشت حرفه‌ای مؤثرند که در ذیل به توضیح مختصری در مورد آنها می‌پردازیم.

 

تجهیزات کار

· تمامی تجهیزات باید طوری طراحی شوند که حمل و نگهداری و استفادة از آنها آسان باشد.

· جهت دستیابی به هدف فوق بهتر است تمامی تجهیزات اداری متشکل از قطعات کوچکتری ‌باشند که متناسب با نوع فعالیت در کنار هم قرار گرفته‌اند.

· هر قطعه از تجهیزات مورد نظر باید با فضای در نظر گرفته‌شده برای آن تناسب داشته باشد.

· تجهیزات باید دقیقاً براساس نوع فعالیتی که قرار است توسط آنها انجام گیرد، طراحی گردند تا استفادة بهینه از آنها در محیط کار ممکن گردد.

· در هر اداره‌ای باید شرایط نگهداری مطلوب و در صورت لزوم تعویض سریع تجهیزات کار وجود داشته باشند.

 

محیط کار

· وسعت محیط کار باید به اندازه‌ای باشد که جابجایی آسان تجهیزات میسر گردد.

· محیط کار باید از گرما و تهویة مناسبی برخوردار باشد.

· محیط کار باید از هرگونه استرس فزاینده مثل: روشنایی کم و یا پله و شیب غیر ضروری، عاری باشد.

 

پرسنل

· در محیط کار استاندارد، تجهیزات، فضای کار و نوع کار باید متناسب با قابلیتهای هر یک از پرسنل طراحی گردد.

· پرسنل باید طوری آموزش ببینند تا بتوانند توانایی خود را در مورد کاری که می‌خواهند انجام دهند ارزیابی کرده و در صورت نیاز از تجهیزات موجود و یا دیگر پرسنل کمک بگیرند.

· هیچگاه نباید از پرسنل انتظار داشت تا در یک سیستم نامناسب کار کرده و یا مغایر با قابلیتهایشان انتخاب شده و آموزش ببینند.

 

نحوه انجام کار

نحوة انجام کار در مشاغل مختلف، متفاوت است. شما در هر شغلی که خدمت می‌کنید، به عنوان اصل کلی، هیچگاه کارتان را بمدت طولانی و در یک وضعیت ثابت و تحت فشار انجام ندهید، بلکه به طور متناوب لحظاتی را به استراحت اختصاص دهید.

در جامعة فعلی با تبدیل کارهای بدنی به کارهای اداری، وضعیت نشسته، رایج‌ترین وضعیت شغلی است. در این وضعیت به دلیل بی‌حرکتی طولانی‌مدت، فشارهای مکانیکی وارد بر ستون فقرات، از نوع ساکن و بدون تحرک است. در این گروه که بیشتر کارهایشان را به صورت پشت میز نشینی انجام می‌دهند، مشکلات فراوانی در اثر نشستن‌های نامناسب و طولانی‌مدت بوجود می‌آید که طراحی صحیح صندلی و میز کار تآثیر بسزایی در پیشگیری از این مشکلات دارد. در مباحث قبلی در مورد وضعیت مناسب نشستن و نحوة طراحی صندلی توضیحاتی داده شد و در اینجا نیز به طور خلاصه به ذکر برخی از این موارد می‌پردازیم.

وضعیت عمودی تنه وضعیت افقی 90ساعد پشتی حمایت کننده ارتفاع قابل تغییر وضعیت کف پا

ارتفاع میز باید 2 برابر ارتفاع صندلی باشد بطوریکه ساعد روی میز راحت قرار گیرد و نیازی به خم‌کردن پشت نباشد. اگر ارتفاع صندلی غیر قابل تغییر است باید ارتفاع میز‌، بلند گرفته شود. این موضوع برای حالتی که روی میز، ماشین تحریر و یا کامیپوتر قرار گرفته است نیز باید رعایت شود. بطوری که هر دو ساعد با یک زاویة 90 درجه روی میز قرار گیرند. توجه داشته باشید که در صورت عدم رعایت این موارد یعنی ارتفاع نامناسب مـیز کار به صورت بـلند یا کوتاه‌بـودن میـز نسبت به صندلی و جثه فرد، باعث انقباض دائم در عضلات ناحیة گردن، شانه و کمر می‌شود، در نتیجه فرد دچار خستگی زودرس و درد در نواحی گردن، شانه و کمر گردد.

غلط صحیح

· هنگامی که پشت میز نشسته‌اید باید طوری روی صندلی بنشینید که پشتی صندلی کاملاً تنه شما را حمایت کند. هرگز روی لبة صندلی و با حالتی لمیده یا خمیده و غوزکرده ننشینید چرا که با ایجاد کیفوز یا غوز در ناحیة پشت و کمر دچار کشیدگی و درد در بافتهای این نواحی می‌شوید.

· سطح میزی که برای خواندن و یا نوشتن استفاده می‌شود، باید یک شیب 10 تا 15 درجه به سمت عقب داشته باشد.

براساس این اصل که هنگام خواندن و یا نوشتن باید فاصلة چشم تا کاغذ و یا کتاب 30 سانتی‌متر باشد، سطح شیبدار میز باید قابل تغییر طراحی گردد.

· وسایل خارج از اتاقها مانند توالتهای فرنگی و یا صندلی‌های اتاق انتظار باید بگونه‌ای طراحی شوند که تا حد ممکن از فشار و استرس به ستون فقرات کاسته شود.

· همیشه در محیط کار باید خدمة کارآزموده جهت حمل ضروری وسایل سنگین در دسترس باشند.

در برخی مشاغل، برخلاف کارهای اداری، فشارهای مکانیکی وارد بر ستون فقرات از نوع متحرک به علت کارهای سنگین و بلندکردن بار است. مانند کارگری، باغبانی، پرستاری و… که در مورد نحوة صحیح انجام این کارها مختصری توضیح می‌دهیم.

باغبانی

باغبانی: یکی از شایعترین عوامل ایجاد کمردرد است، با این وجود می‌توان با مراقبت از کمر و رعایت وضعیتهای صحیح که در ذیل به آن اشاره می‌شود، آن را به یک ورزش مفید با حداقل خطر مبدل کرد.

· هرگز بمدت طولانی خم نشوید.

· ابتدا به حالت چمپاتمه بنشینید و بدون خم‌کردن، تنه را آنقدر پائین بیاورید تا در وضعیت مناسب برای انجام کار مورد نظرتان قرار گیرید. اگر این حالت برایتان مشکل است می‌توانید از زانوبند استفاده کنید و یا روی یک چهارپایة کوتاه بنشینید.

· برای باغبانی از ابزار با دستة بلند استفاده کنید و بعد از اتمام کار بهتر است آنها را به جایی آویزان کنید، در این صورت هم از خم‌شدن هنگام برداشتن آنها جلوگیری می‌شود و هم اینکه خطرات احتمالی که در هنگام روی زمین قرارگرفتن اینگونه ابزار بوجود می‌آید، مرتفع می‌گردد.

· هنگام چمن‌زنی از دستگاههای چمن‌زن با دستة بلند استفاده کنید، به طوری که هنگام کار، کمر خم نگردد.

· هنگام هل‌دادن دستگاه چمن‌زنی به جلو مراقب بوده و مخصوصاً هنگام بالاکشیدن دسته‌های آن کمر خود را صاف نگهدارید. حتی‌المقدور از دستگاههای سبک استفاده کنید.

· هنگام کشیدن ابزار و مخصوصاً درآوردن ریشه‌های محکم از زمین، کمر خود را صاف کرده و برای خم‌شدن از مفاصل ران استفاده کنید.

· از حمل بسته‌های سنگین مانند کمپوست (Compost) جداً خودداری فرمائید. بهتر است آنها را با احتیاط بلند کرده، روی چرخ دستی قرار داده و حمل کنید. فراموش نکنید بدلیل کار سنگینی که انجام می‌دهید، ستون فقرات کمری شما بسیار آسیب‌پذیر خواهد بود.

· هنگام حفاری و یا کندن چاله، پاهایتان را اهرم قرار دهید نه کمرتان را. به این صورت که با خم و راست‌کردن زانوهایتان، در حالیکه کمر صاف است، به کار حفاری بپردازید.

· هنگام باغبانی و قرارگرفتن به حالت خمیده، معمولاً پس از مدتی احساس درد خفیفی در کمرتان خواهید کرد که در این صورت بلافاصله از حالت خمیده خارج شده، کمرتان را صاف کنید و با دادن شکم به جلو کمی گودی کمر را زیاد کنید. با انجام این وضعیت از درد شما کاسته خواهد شد. بهتر است در حین باغبانی هر ده دقیقه یکبار این کار را انجام دهید.

 

پرستاری

میزان بروز کمردرد، در پرستاران با نوع فعالیت آنها که مستلزم بلندکردن اجسام سنگین و انجام کارهای سخت و ممتد در اورژانس است، ارتباط زیادی دارد. این میزان با محیط پراسترس کاری افزایش می‌یابد. به طوریکه میزان بروز حمله‌های حاد کمردرد در پرستارانی که در بخشهای درمانی بیمارستان کار می‌کنند بسیار بیشتر از آنهائی است که معمولاً کار اداری و یا اجرایی دارند.

آمار نشان داده است، در بیمارستانهایی که کلاسهای آموزشی جهت پیشگیری و درمان کمردرد، برای پرستاران دایر گردیده، میزان بروز کمردرد، در این بیمارستان بسیار پائین بوده است. در نتیجه وجود چنین آموزشهایی جهت پرستاران زحمتکش کشور ما نیز ضروری بنظر می‌رسد، اما از آنجائیکه در این کتاب امکان پرداختن به این مسئله به طور مبسوط وجود ندارد، تنها به ذکر برخی از اصول اولیه آن می‌پردازیم.

· پرستاران عزیز باید تمامی وضعیتهای مناسبی را که جهت بلندکردن، کشیدن و هل‌دادن و حمل اجسام در ابتدای این بخش توضیح داده شد، رعایت کنند.

· همة میزها و یا تختهای بیماران باید ارتفاع قابل تغییر داشته باشند، بطوریکه با اهرم هیدرولیکی یا الکتریکی سطح آنها بالا یا پائین برود و هر شخص با توجه به نیاز، بتواند آن را تغییر دهد.

· هنگام مرتب‌کردن تخت بیمار و یا تعویض ملحفة آن مواردیکه را که در مورد مرتب‌کردن تخت خواب توضیح داده شد، رعایت کرده و ترجیحاً دو نفری این کار را انجام دهید.

· پرستاران عزیز باید طوری آموزش ببینند که بتوانند براساس توانائیهایشان، تجهیزات مناسب و مورد نیاز خود را جهت استفاده مطلوب در محیط کار انتخاب کنند.

· محیط کار پرستاری باید از نظر شرایط روانی، سر و صدا، نور، دما و حجم کار مناسب باشد تا بدین ترتیب از استرسهای فزاینده کاسته شود.

در خاتمه لازم به ذکر است که در برخی کشورها جهت بعضی مشاغل خاص، مدرسة کمر (Back School) اختصاصی دایر می‌گردد. مانند برنامة گستردة Back School صنعتی در بهداشت صنعتی یا مدرسه کمر در بهداشت حرفه‌ای و یا به عنوان بخشی از برنامة توانبخشی و… البته در این کتاب جای بحث در مورد همة آنها نیست و امید آنکه توضیحات مختصر این بخش بتواند برای خوانندگان عزیز مفید واقع شده و مورد استفاده قرار گیرد.
 

تصحیح برخی وضعیتهای پرخطر

بلندکردن اشیاء بعد از نشستن بمدت طولانی

برداشتن اشیاء بعد از دوره‌های طولانی نشستن، می‌تواند آسیب‌پذیرترین وضعیت را برای ستون فقرات کمری شما بوجود آورد. این وضعیت در مسافرتهای طولانی بسیار اتفاق می‌افتد. بطوریکه شما بعد از نشستن بمدت طولانی در قطار، اتومبیل و یا هواپیما، در حالت خمیده و دولا شده، اقدام به برداشتن و جابجاکردن چمدانهای سنگین کرده و بدین ترتیب آسیب زیادی به ستون فقرات کمری خود وارد می‌کنید. چنین وضعیتی می‌تواند آغازگر درد کمر از همان لحظه و یا حتی تا صبح روز بعد باشد.

جهت پیشگیری از بروز چنین دردهایی شما می‌توانید بعد از بلندشدن از روی صندلی، به حالت ایستاده قرار گرفته و مطابق شکل گودی کمر را افزایش داده و بدین ترتیب، قوسهای ستون فقرات و رباطهای کمری را که تا بحال به حالت خمیده و بی‌حرکت قرار داشتند، به وضعیت طبیعی خود برگردانید.

غوزکردن پس از ورزش سنگین

این یک خطر نسبتاً شگفت‌آور است که ورزشکاران بدان مبتلا می‌شوند. پس از یک روز کار سخت و ورزش سنگین و خسته‌شدن تمام عضلات پس از یک فعالیت پرانرژی، مطمئناً نیاز به یک استراحت ایده‌آل خواهید داشت و بدترین وضعیت، استراحت کامل روی یک راحتی بزرگ و نرم، به حالت خمیده است. ممکن است در ابتدا هیچگونه دردی احساس نکنید، مخصوصاً اینکه، بعد از یک حمام داغ، بافتها و عضلات هنوز خاصیت کشسانی خوبی دارند. اما صبح روز بعد، بلندشدن از بستر، تقریباً غیر ممکن خواهد بود. اغلب فکر می‌کنید که شاید در حین فعالیت، به کمرتان آسیبی رسانده باشید اما شما می‌توانید با اصلاح این وضعیت از بروز چنین دردهایی جلوگیری کنید بهترین استراحت پس از هر فعالیت طاقت‌فرسایی، خوابیدن به پشت و یا در خوابیدن بمدت 10 دقیقه است (در خوابیدن بهتر است). حالت دیگر این است که مطابق شکل به پشت خوابیده و برای مدت ده دقیقه پاهای خود را روی یک صندلی قرار دهید. همیشه با برگردانیدن قوسهای ستون فقرات به حالت طبیعی می‌توان از بروز چنین دردهایی جلوگیری کرد.

 

ایستادن بمدت طولانی

ایستادن بمدت طولانی، یک وضعیت خطر است چرا که پس از مدتی عناصر حمایت‌کننده ستون فقرات (عضلات و لیگامانها) خسته شده و قدرت حفظ قوسهای طبیعی ستون فقرات را نخواهند داشت. این وضعیت منجر به افزایش قوس کمری و بروز کمردرد می‌شود. بهترین وضعیت پس از ایستادن بمدت طولانی مطابق شکل ذیل است.

وضعیتهای مناسب در کارهای روزمره

با ارزش‌ترین مسئله در جهت حفظ سلامت ستون فقرات، آگاهی کامل از وضعیت‌های مناسب کمر، هنگام فعالیتهای روزمره است. حرکات چرخشی لگن و همچنین تحرک سر زانوها و مفاصل ران در این مورد نقش اساسی دارند. به طوریکه در صورت ضعف عضلات مربوطه ، وضعیت چمپاتمه زدن، مثلاً هنگام برداشتن شیئی از روی زمین، غیر ممکن بوده و در نتیجه خمیده شدن ستون فقرات کمری اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

باید توجه داشته باشید که ضعف و کاهش تحرک لگن، مفاصل ران و زانوها با افزایش سن بیشتر می‌شود، مگر اینکه با رعایت وضعیتهای مناسب، هنگام کارهای روزمره به طور مستمر یک تلاش انتزاعی برای مقابله با این وضعیت، صورت گیرد.

البته ورزش یکی از راههای مؤثر در جهت تقویت عضلات و تحرک مفاصل است و لیکن توجه آگاهانه به عادات روزانه در این امر نقش حیاتی دارد.

چند مرتبه در روز، شما بجای استفاده از پاهای خود، از بازوانتان استفاده می‌کنید؟

مثلاً، هنگامیکه برای برداشتن وسیله‌ای از قفسه پائین کمد خم می‌شوید، برای ایستادن مجدد چه می‌کنید؟ آیا بجای استفاده از نیروی عضلات پا، دستان خود را به سطح بالاتری گرفته و خود را بالا می‌کشید؟

یا وقتیکه می‌خواهید از روی صندلی برخیزید، آیا بجای اینکه به طرف جلوی صندلی آمده و پاهایتان را حرکت دهید، دستتان را بر روی دسته صندلی گذاشته و بدن خود را بالا می‌کشید؟

هنگام بالا رفتن از پله‌ها چه می‌کنید؟ آیا خود را روی نرده‌ها آویزان کرده و با نیروی یک بازو به طرف بالا حرکت می‌کنید؟

البته بهتر است جهت ایمنی به نرده‌ها تکیه دهید ولی از آنها برای کمک به پاها استفاده نکنید.

هر بار که از موقعیت کار عضلات، محروم می‌شوید، ناگزیرید جهت انجام بیشتر کارهای روزمره حالت خمیده به خود بگیرید و این وضعیت، خطر بزرگی برای ستون فقرات محسوب می‌شود.

نکات مهمی که باید در همة اعمال روزانه رعایت شوند بر همین اساس استوارند. یعنی، چرخش لگن باید رو به عقب باشد به طوریکه گودی کمر از بین برود، برجستگی با سن کم شود، عضلات شکم سفت شده و حرکت، توسط مفاصل ران و زانو انجام گیرد.

چشم اندازهای آینده در توانبخشی

* عوامل اجتماعی و اقتصادی

مباحث اجتماعی جزئی از مباحث معلولیت هستند . حقوق بشر ، وضعیت اقتصادی بخصوص فقر و وضعیت اجتماعی شامل عقاید رفتارها و عملکردی که باعث موانع اجتماعی و محیطی می شوند .

میزان تخمینی افرادی که در هر زمان نیاز به خدمات توانبخشی دارند حدود ۵/۱ درصد جمعیت است که این تعداد در تمام دنیا حدود ۹۰ میلیون نفر تخمین زده می شود . تعداد معلولین در هر جامعه ای حدود ۷ تا ۱۰ درصد جمعیت تخمین زده می شود ، اگر چه آمار کشورهای مختلف از ۴ تا ۲۰ درصد می باشد . این اعداد نشانگر تعداد زیاد افرادی است که نیازهای آنان برای خدمات توانبخشی و برای حقوق مساوی و برای مشارکت کامل برآورده نشده است .

مراقبت بهتر دوره حاملگی باعث افزایش میزان بقای کودکان دچار معلولیت شده است . البته مراقبت های بهداشتی مادر و نوزاد باید بیش از این افزایش یابد تا علاوه بر پیشگیری از بیماریها و صدمات ، معلولیت کودکان نیز بطور زودرس کشف شود .

طول عمر افراد معلول افزایش یافته است و این مسئله باعث افزایش جمعیت افراد مسن و در نتیجه افزایش افراد معلول در جامعه شده است . شیوع بیماریهای غیرواگیر باعث تداوم افزایش تعداد افراد مبتلا به بیماریهای مزمن و معلولیت شده است . همچنین صدمات بعلت خشونت ، درگیریها و حوادث ترافیک نیز زیاد شده است . افراد معلول در تمام جوامع طول عمر بیشتری نسبت به گذشته پیدا کرده اند و نتیجه این مسئله نیاز بیشتر به خدمات توان بخشی بوده که تا بحال برآورده نشده است .

بطور سنتی در جامعه برای برآورده کردن نیازهای توانبخشی کار زیادی انجام نشده است و گسترش محدود اینگونه خدمات باعث وابستگی به مؤسسات خصوصی شده است . البته گسترش فعلی اینگونه خدمات به شکلی است که افراد معلول را قادر می سازد تا مستقل تر زندگی کرده و در جامعه مشارکت بیشتری داشته باشند .

* مشارکت معلولین در جامعه

اگر چه بسیاری از کشورها مکانیزم های خوب و تثبیت یافته ای برای درگیر ساختن جامعه جهت برنامه ریزی برای خدمات توانبخشی دارند ولی چنین مکانیسمی در بسیاری از کشورها وجود ندارد . زمانی که جامعه به درگیر شدن در مسائل معلولین عادت نکرده است ، بسیار مشکل است که فعالیت هائی در سطح جامعه شروع شود که باعث تشویق و ایجاد دسترسی مساوری و موقعیت های مناسب برای معلولین شود .

* جنسیت و اطفال معلول

سازمان بهداشت جهانی توجه خاصی به تفاوت های جنسیت دارد بخصوص زمانیکه این تفاوت ها با سلامتی در ارتباط باشند .  نیازهای زنان و دختران معلول که با مشکل مضاعف تبعیض جنسی و همچنین فرصت های مجدد برای معلولین مواجه هستند مورد توجه قرار گیرند .

بر طبق آمار یونیسف ۱۰ درصد کودکان با معلولیت زاده شده و یا به آن مبتلا می شوند و از این عده حداکثر ۱۰ درصد توانبخشی مناسب دریافت خواهند نمود . در کشورهای با درآمد کم ، معلولیت های کودکان معمولاً در سنین ۴-۳ سالگی مشخص می شود .  در نیتجه توانبخشی بسیار دیر شروع شده و فرصت ارائه درمان زودرس در دوره ای که توانبخشی اثر بیشتری دارد از دست می رود . یک اولویت عمده ،  گسترش راههای زودرس تشخیص و توانبخشی برای کودکان از تولد تا قبل از ۳ سالگی است .

* تغییر روش های تخصصی

بطور معمول آموزش متخصصین خدمات درمانی و اجتماعی بر جنبه های پزشکی معلولیت تأکید دارد و در این نگرش بجای اینکه افراد برای زندگی مستقل آماده شوند به عنوان یک فرد وابسته در نظر گرفته می شود .

متخصصین توانبخشی از طریق تعهد به کار کردن نزدیک با افراد معلول و خانواده آنها و در ضمن پیشبرد مفهوم زندگی مستقل و مشارکت کامل ، نقش مهمی برای بهبود نگرش های مثبت به معلولیت دارند . بنابراین متخصصینی که در زمینه توانبخشی کار می کنند باید مهارت های جدیدی به دانش قبلی خود بیافزایند تا رفتار تخصصی آنان در جهت مشاوره و همکاری با خانواده ها و جوامع مورد استفاده قرار گیرد .

* همکاری

همکاری بین بخشی مابین بخش های درمان ، آموزش ، کار و مددکاری لازم است تا افراد معلول تمام خدمات مورد نیاز را که به آنان کمک می کند تا فرصت های مساوی داشته باشند دریافت کنند . در اکثریت کشورها همکاری بخش های مختلف در سطح محلی مؤثرتر از همکاری آنان در سطح ملی است . اگر چه تمام بخش ها در تمام سطوح ، باید همکاری نزدیک داشته باشند تا حمایت کافی از فعالیت های اجتماعی بشود .

معلولین و سازمانهایی که نماینده آنها هستند نقش فعالی در پیشبرد ایجاد فرصت های مساوی دارند . آنها نقش اساسی ، اقتصادی و سیاسی روی جامعه و روی برنامه های اجتماعی و درمانی دارند .